Türkiye’de pek çok kişi tarafından bilinen, marş olmuş bir ezgi Çırpınırdın Karadeniz… Peki bu güzel şiiri yazan şair Ahmed Cevad’ı tanıyor musunuz? Türkçülük yaptığı için Stalin döneminde Sibirya Sürgünü ve kurşuna dizilerek 9 Ekim 1937 tarihinde idam edilmesiyle 45 yaşında son bulan hayatı boyunca Türk Milleti’ne durmadan hizmet etti. Milletini seviyordu fakat rejime karşı bir başkaldırı hareketi içinde değildi. Suçsuz yere öldürüldüğü yıllar sonra ortaya çıktı. 1955‘de Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) Başsavcısı, şaire karşı ileri sürülen ithamların asılsız olduğunu belirtti ve Ahmed Cevad’a ölümünden sonra beraat verdi. Dolayısıyla suçsuzluğu geç de olsa anlaşılmış, Sovyet Rusya tarafından itibarı 1955 yılında iade edilmiştir.
Balkan Savaşı ve Birinci Dünya Savaşı’nda Türkiye’deydi… Sarıkamış felâketi sonrasında Kars, Ardahan, Erzurum, Artvin ve Batum’da felâketzedelerin imdadına koşan Bakü Müslüman Cemiyet-i Hayriyesi’nin öncüleri arasında görev alıyordu.
Ahmed Cevad, bir Cemiyetçi olarak savaşın kasıp kavurduğu Müslüman memleketlerin yoksul halkına şefkat eli uzatırken, bir yandan da hem Cemiyet’in faaliyetini hem de buralardaki sosyal hadiseleri Azerbaycan gazetelerine ve Kardeş Kömeği (Kardeş Yardımı) Dergisine yazıyordu. Genç şâir, Acara’yı ve Batum’u çok sevmiş hatta buranın ünlü bey ailelerinden biri olan Becanidzelerden Süleyman Beyin kızı Şükriye Hanımla evlenmişti.
Kamu-Sen Artvin İl Temsilciliği tarafından Azerbaycan Hocalı Soykırımı’nın 19. Yılı münasebetiyle 25 – 26 Şubat 2011 tarihlerinde düzenlenen etkinlikler için ilimize gelen Azeri ses sanatçısı Cavit Tebrizli’yi programın ardından Trabzon Havaalanına götürüyorduk. Yola devam etmekteyken, Hopa’da deniz kıyısında durmamızı söyledi. Karadeniz’in azgın dalgalarını hayranlıkla seyrederken bir taraftan da “çırpınırdın Karadeniz…” ezgisini söylemeye başladı. Sonra bize dönüp, “Artvin olarak Ahmed Cevad’ı unutmayın. O’nun bu topraklarda Türk Milletine çok hizmetleri ve emeği var” dedi.
Sesi kadar mütevazı kişiliğine de hayran kaldığım ve tanımaktan onur duyduğum Cavit Tebrizli’nin nasihatını hatırlayarak, Ahmed Cevad’ı ölümünün 77’nci yıldönümünde rahmet ve minnetle anıyorum… Milletimize ölümü pahasına hizmet etmiş bu büyük şair, Azerbaycan Milli Marşı’nın da söz yazarıdır. Azerbaycanlı fikir adamı, müzik dehası ve Milli Marşın bestekârı olan Üzeyir Hacıbeyli, Nuri Paşa komutasındaki Türk Ordusu’nun Azerbaycan Türklerini soykırımdan kurtarmak amacıyla Azerbaycan’a gönderilmesi nedeni ile duyduğu sevinçle 1918 yılında bu eseri bestelemiştir. Allah her ikisinden de gani gani rahmet eylesin…
Sırası gelmişken Türkiye’de zamanla çeşitli değişikliklere uğramış “Çırpınırdın Karadeniz” şiirinin ilginizi çekeceğini düşündüğüm orijinal halini de paylaşmak isterim.
Çırpınırdın Karadeniz,
Bakıp Türk’ün bayrağına!
“Ah!” deyirdin, hiç ölmezdim
Düşebilsem ayağına!
Ayrı düşmüş dost elinden,
Yıllar var ki çarpar sinen…
Vefalıdır geldi, giden,
Yol ver Türk’ün bayrağına.
İnciler dök, gel yoluna,
Sırmalar serp sağ soluna,
Fırtınalar dursun yana,
Selâm Türk’ün bayrağına!
“Hamidiye” o Türk kanı!
Hiçbirinin bitmez şanı!
“Kazbek” olsun ilk kurbanı,
Hayran Türk’ün bayrağına! (*)
Dost elinden esen yeller,
Bana şiir, selâm söyler,
Olsun bizim bütün eller,
Kurban Türk’ün bayrağına!
Yol ver Türk’ün bayrağına.
15 Aralık 1914, Gence/Azerbaycan
(*) Bu dörtlükte geçen Hamidiye, komutanı Rauf Orbay olan ve Balkan Harbi’nde (1912) Yunan zırhlısı Averof’u batıran gemimizdir. Şair bu geminin Karadeniz’de de Rus zırhlısı Kazbek’i batırmasını diliyor.
